Acupunctuur is onderdeel van de TCVM (traditional Chinese veterinary medicine = traditionele Chinese veterinaire geneeskunde). TCVM bestaat naast acupunctuur ook uit Chinese kruidengeneeskunde, Tui-na (massagetherapie) en voedingstherapie.

Acupunctuur  wordt al duizenden jaren bij mens en dier toegepast. Ondanks dat het al zo lang bestaat, is acupunctuur geen statische geneeswijze. Het ontwikkelt zich nog iedere dag. Waar het in vroegere tijden in China vooral werd gebruikt voor rundvee, varkens en paarden, wordt het tegenwoordig in onze westerse maatschappij steeds meer gebruikt voor gezelschapsdieren. Ook wordt het steeds meer gebruikt in combinatie met andere therapieën, zoals chiropractie, fytotherapie en homeopathie.

Het verschil tussen westerse diergeneeskunde en TCVM zit ‘m in het feit dat westerse diergeneeskunde een ziekte wil controleren door middel van medicijnen (bijvoorbeeld antibiotica om een bacterie te doden die een infectie veroorzaakt) en de TCVM probeert balans te herstellen in het lichaam, zodat de bovengenoemde infectie niet meer zal ontstaan.

De westerse geneeskunde analyseert een ziekteproces om de oorzaak te vinden. Dat kan bijvoorbeeld een bacterie of virus zijn, een (genetisch) enzymdefect,  woekerende cellen of een toxine. Door steeds meer onderzoek te doen, kan men steeds meer begrijpen van het functioneren van een lichaam tot aan de cellen en moleculen aan toe. Wanneer de oorzaak gevonden wordt, kan deze gecontroleerd worden door medicijnen of operaties, zodat er niet (nog) meer schade aangericht wordt.

De TCVM ziet ziekte als een onbalans van het lichaam. Het lichaam wordt gezien als een geïntegreerde, energetische structuur en als er een verstoring van energieflow (chi-flow) plaatsvindt, veroorzaakt dit ziekte in het hele organisme. Wanneer een ziektepatroon is geïdentificeerd, kan de balans en gezondheid hersteld worden door het lichaam te helpen zichzelf te reguleren.

---

De natuur als filosofie

De TCVM is geworteld in de natuur. De Chinese geneeskunde beziet mensen en dieren in z’n geheel, inclusief de omgeving van het dagelijkse leven. Het is een praktisch systeem dat verbanden legt die we in het westen niet kennen. Een Chinese diagnose is ook nooit uitsluitend een fysieke diagnose. De psyche, de emoties, leefomstandigheden, het zijn allemaal aspecten die deel uitmaken van een Chinese diagnose.

Yin en Yang

Chinezen vertalen alles in termen van ‘yin’ en ‘yang’. Yin en yang zijn twee tegengestelde vormen van energie. Yin staat voor alles dat naar beneden en naar binnen gaat: koude, materie, rust, vocht, duisternis. Yang staat voor alles dat stijgt en naar buiten beweegt: warmte, licht, activiteit, zon. Zowel in de natuur als in het lichaam kun je de verhouding tussen yin en yang waarnemen. Als deze twee energieën in het lichaam niet in evenwicht zijn, krijg een dier gezondheidsproblemen. TCVM heeft verschillende therapievormen die yin en yang weer in balans brengen.

Observeren is een kunst

De oude Chinezen waren meesters in observeren: wat is er te zien aan een patiënt? Het evenwicht tussen yin en yang – of het gebrek daaraan – ‘toont’ zich aan de buitenkant. Alleen als je heel precies kijkt en voelt (bijvoorbeeld de pols en de tong) kun je de verstoring van het evenwicht diagnosticeren. En een behandeling starten die recht doet aan het individu. ‘Standaard’ behandelingen en recepten bestaan ook niet in TCVM. Alleen een behandeling die 100% is afgestemd op het individu, kan de balans herstellen.

Chinese geneeskunde kan dan ook met recht een ‘kunst’ worden genoemd. Een kunst ook, die je letterlijk en figuurlijk, in de vingers moet krijgen. En dat vergt veel oefening in de praktijk.

Werking

Ondanks dat er nog steeds veel vragen zijn over hoe acupunctuur kan werken, worden er steeds meer werkingsmechanismen “ontdekt”.

Acupunctuur heeft effect op alle belangrijke fysiologische systemen. Het werkt primair via het centrale zenuwstelsel en heeft op die manier effect op het spierskeletstelsel, hormoonstelsel en cardiovasculair systeem. Acupunctuur doet veel meer dan alleen pijnbestrijding. Het verbetert bijvoorbeeld de bloed- en lymfecirculatie, zorgt voor het vrijmaken van neurotransmitters en neurohormonen (waaronder endorfines, pijnstillende hormonen), het lost spierspasmes op, stimuleert zenuwen en stimuleert het afweersysteem van het lichaam.

Indicaties

Bij de volgende aandoeningen kan acupunctuur worden ingezet:

• Problemen in spieren, gewrichten en botten, zoals nek- of rughernia, arthritis, spondylose, kruisbandlaesies in de knie, elleboogdysplasie en heupdysplasie, kreupelheid, stijfheid, spier- en peesblessures, na orthopedische operaties, bij spierverkrampingen, krachtsvermindering, trillingen, hals- en rugklachten, verstuikingen, (sport)blessures
• Huidproblemen, zoals lik granuloom bij de hond, allergieën, ontstekingen, transpiratieproblemen, jeuk, droge huid, staart- maneneczeem
• Neurologische problemen, zoals uitvalsverschijnselen (verlamming), zenuwpijn, epilepsie
• Urogenitale problemen, zoals urineweginfectie, stressblaas, incontinentie, blaas- of nierstenen, nierziekten
• Ademhalingsproblemen, zoals astmatische bronchitis bij katten, en diverse luchtwegaandoeningen bij paarden, acute en chronische verkoudheid, sinusitis, pneumonie, astma, bronchitis, slechte afweer, kortademigheid
• Maagdarmproblemen, zoals diarree en obstipatie, misselijkheid, slechte eetlust, overgeven,  maagpijn, galaandoeningen, koliek, buikrommelingen, darmontstekingen, prikkelbare darm syndroom (IBS)
• Diverse klachten, zoals bloedarmoede, kouwelijkheid, doorbloedingsproblemen, overgewicht, ondergewicht;
• Gedragsproblemen, zoals verlatingsangst, agressie of angst voor onweer;
• Cardiologische problemen, zoals mitralis-insufficiëntie, cardiomyopathie, aangeboren hart aandoeningen
• Hormonale problemen, zoals  voortplantingsproblemen, schildklieraandoeningen, ziekte van Cushing en ziekte van Addison
• Inwendige ziekten, zoals nier- insufficiëntie, hepatitis, chronische pancreatitis, diabetes
• Kanker, hierbij wordt gestreefd naar vermindering van klachten en verbetering van kwaliteit van leven, zoals vermindering van pijn, betere eetlust, meer energie.

Voor meer informatie over acupunctuur bij dieren:

De website van de SNVA (de vereniging van de samenwerkende Nederlandse veterinaire acupuncturisten)

http://www.acupunctuurbijdieren.nl/nl/home.html